Depresja jest to zespół doświadczeń, obejmujący zarówno nastrój jak i doświadczenia fizyczne, psychiczne oraz behawioralne, określające długotrwały, szkodliwy i poważny stan, który może zostać rozpoznany klinicznie jako zespół depresyjny. Według doniesień Światowej Organizacji Zdrowia to właśnie depresja jest czwartym problemem zdrowotnym na świecie. Warto jest więc znać przyczyny jej powstawania.
Depresja – jakie są jej przyczyny?
Depresja to choroba dająca wiele objawów i niestety nie da się jej jednoznacznie opisać, ani zdiagnozować. Co za tym idzie, przyczyny jej powstawania są niestety niedostatecznie poznane. Wiadomo natomiast, które z popularnych poglądów na temat powstawania depresji są zupełnie nieprawdziwe. Przede wszystkim są to poglądy sprowadzające przyczyny choroby do wyłącznie jednego powodującego ją czynnika, takiego jak stres czy bycie tak zwanym pesymistą, przejawiające się w specyficznym sposobie myślenia. Wiemy już, że depresja jest bardziej skomplikowana i nie można mówić, że osoba, która doświadcza stresu na pewno na nią zachoruje. Prawdą jest jednak, że niektóre aspekty zachowania oraz osobowości mogą wpływać na zwiększoną podatność danej osoby do wystąpienia choroby. Czynniki chorobotwórcze występują prawdopodobnie u różnych osób z różną siłą. Niejednokrotnie może zdarzyć się tak, że niektóre z tych czynników u danej osoby nie będą występować, ale siła innych czynników na tyle duża, że wystarczy do ujawnienia się choroby.
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na depresję
- Predyspozycja genetyczna
Jeśli chodzi o uwarunkowania genetyczne, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na depresję, to są one niestety jeszcze mało poznane. Prawdopodobnie mogą się one wiązać z różną ekspresją genów związanych z układami neuroprzekaźników.
- Wydarzenia z przeszłości
Stres jest jednym z czynników, które osłabiają organizm, powodując go mniej odpornym na zachorowania, w tym także na depresję. Trudne wydarzenia życiowe, które miały miejsce w dzieciństwie, zwłaszcza te o dużej sile i powtarzające się, powodują niejednokrotnie przewlekły stres. Wynikiem tego może być nad reaktywność biologicznych mechanizmów stresu.
- Biologicznie uwarunkowana wrażliwość
Biologicznie uwarunkowana wrażliwość w przypadku depresji dotyczy sezonowego deficytu światła słonecznego, co prowadzić może do zachorowania na tak zwaną depresję sezonową. Spowodowana brakiem światła słonecznego we wczesnych godzinach porannych oraz niektórych porach roku depresja, może objawiać się na przykład spadkiem nastroju podczas jesieni oraz zimy. Nie należy jednak nadmiernie interpretować każdego „gorszego dnia” gdy za oknem nie świeci Słońce, każdy bowiem w takich dniach może czasami poczuć się gorzej.
- Możliwa ścieżka prowadząca do zachorowania na depresję
Objawy choroby poprzedza długi proces rozwijania się predyspozycji zachorowania na nią. U niektórych osób może zacząć się już od momentu, w którym zaczyna kształtować się zarodek, bowiem może być spowodowany specyficznym genetycznym wyposażeniem człowieka.
Obecność niektórych odmian genów w DNA może zwiększać ryzyko zachorowania na depresję, choć prawdopodobnie sama w sobie nie jest wystarczająca do pojawienia się choroby.
Następnym etapem jest dzieciństwo. We wczesnym okresie życia osoby o już uwarunkowanej genetycznie podatności na depresję, mogą doświadczyć obciążających wydarzeń życiowych, które prowadzą niejednokrotnie do psychicznych urazów. Może to być na przykład sytuacja opuszczenia przez członka rodziny, przemoc lub występujące wśród osób najbliższych nałogi.
Tego rodzaju wydarzenia mogą powodować trwałe zmiany neurobiologiczne, dotyczące w dużej mierze układu hormonalnego oraz autonomicznego układu nerwowego, które są aktywne w procesie odczuwania i występowania stresu. Zmiany te powodują nadwrażliwość jednostki na stres, przez co gdy spotka się ona z trudnością, reaguje bardzo silną reakcją stresową oraz znacznym pobudzeniem układu nerwowego. To z kolei prowadzi do
wydzielania się substancji pośredniczących w reakcji stresowej. W którymś momencie życia tak częsta i nadmierna aktywacja mechanizmów stresu może stać się patologiczna. Przewlekły stres natomiast zwiększa podatność na wystąpienie niektórych zaburzeń somatycznych a także może pociągać za sobą destabilizację wewnątrz mózgowych mechanizmów regulacji nastroju i emocji. A co za tym idzie, ujawnienia się klinicznej depresji.
To jest tylko przykładowa możliwa ścieżka prowadząca do zachorowania na depresję. Różni się ona znacznie w przypadku różnych osób. Obrazuje jednak jak proces powodujący chorobę może wyglądać i pokazuje, jak poważnym i skomplikowanym zaburzeniem jest depresja.
